معرفی کتاب مهارت‌های زندگی در سیره رضوی

روان‌شناسی علم پیچیده‌ای است و خواندن و فهمیدن آن برای هر کسی ساده نیست. دلیلش هم ساده است، سردرآوردن از روان آدمی، این‌قدرها هم ساده نیست. با این حال، اطلاع این موضوع سخت و دشوار برای همه جذاب است. همه می‌خواهند بدانند که چرا توی روابط‌شان گاهی به گرفت و گیر برمی‌خورند و برای حل مشکل باید چکار کنند؟ این علاقه در کنار سختی خواندن مطالب روان‌شناسی، باعث به راه افتادن موجی از کتاب‌ها شده که به «روان‌شناسی عامه‌پسند» معروف است.

این دسته از کتاب‌ها در عین حال که می‌تواند گره‌گشای مشکلاتی از کار برخی افراد باشد و برای ریشه‌یابی بعضی از مشکلات زندگی به کار بیاید اما در عمل یک ایراد بزرگ هم دارند: اینکه بیشترشان ترجمه است. سلامت روانی، مثل سلامت جسمی نیست که در مورد همه آدم‌ها یکسان باشد، که تازه آن هم نیست و بدن کسی به یک دارو واکنش نشان می‌دهد و همان دارو برای دیگری مفید است. اما در مورد سلامت روانی، موضوع از این هم جدی‌تر است و مسایل مذهبی و فرهنگی هر اجتماع در مورد آن نقش مهمی دارد. حالا با همه این توضیحات، سوال‌شان این است که چه کسی می‌تواند آن‌همه پیچیدگی و دشواری روان آدمی را به زبانی ساده و قابل فهم برای جوا نترها یا مردم عادی برگرداند؟ یک استاد دانشگاه یا یک نویسنده؟ ...

یک پیشنهاد و انتخاب ویژه می‌تواند شنیدن این مطالب از زبان امام معصوم باشد. کاری که در کتاب «مهارت‌های زندگی در سیره رضوی» انجام شده، استخراج همین دسته از مطالب از گفتار و رفتار حضرت رضا(ع) و دسته‌بندی آنها و تبدیلش به یک کتاب خوشخوان روان‌شناسی است. کتاب بعد از بیان کلیات و روش تحقیق، مهارت‌های مختلف زندگی را دسته‌بندی کرده و در هر مورد، آیات قرآن، روایات اهل بیت(ع) و نمونه‌هایی از سیره و سلوک امام هشتم(ع) را در مورد آن موضوع مشخص ذکر کرده و سپس مواردی را که از این روایات و احادیث می‌شود آموخت نشان داده است. چهار دسته اصلی مهارت‌هایی که در این کتاب به آن پرداخته شده از این قرار است: مهارت‌های فردی، مهارت‌های خانوادگی، راه‌های موفقیت در کار و مهارت‌های تربیتی یا فرزندپروری.

مفصل‌ترین قسمت، بخش مربوط به مهارت‌های فردی است که در مورد ۱۰ مهارت بحث کرده است: مهارت خودآگاهی، مهارت تصمیم‌گیری، مهارت حل مسئله، مهارت تفکر نقّاد، مهارت تفکر خلّاق، مهارت ارتباط درون‌فردی (به معنای تنظیم روابط با خود و به دست آوردن آرامش)، مهارت ارتباط بین‌فردی، مهارت سازگاری (به معنی کنار آمدن با فشارهای روانی و مدیریت استرس)، مهارت ارتباط موثر و مهارت مدیریت هیجانات است. هر کدام از این مهارت‌ها، خود به زیرشاخه‌هایی تقسیم می‌شوند و موضوعات به صورت جزئی‌تر هم بررسی می‌شود. مثلا در بخش مدیریت هیجانات، ۱۱ نوع هیجان از شادی و امید تا خشم و نفرت به صورت جداگانه بررسی شده‌اند و راهکارهایی برای مدیریت هر کدام، از زندگی و بیانات حضرت رضا(ع) ارایه شده است.

نویسنده کتاب، دکتر محمدرضا شرفی خود روان‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران است و دقتش در تنظیم مطالب را از همان صفحه فهرست تا ضمایم کتاب می‌شود دید؛ جایی که همه افراد تاریخی که اسم‌شان در متن آمده را بطور مختصر معرفی کرده یا معادل انگلیسی اصطلاحات تخصصی کتاب را هم ذکر کرده است.